ABD’nin Kasım 2020’de çekildiği Açık Semalar Antlaşması’ndan Rusya da çekileceğini açıkladı. Gerekçe olarak antlaşmanın sürdürülmesinin önündeki engeller gösterildi.
Rusya, Açık Semalar Antlaşması’ndan çekileceğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada Moskova’nın “mevcut koşullarda antlaşmanın sürdürülmesi önünde engeller” bulunduğu için çekilme kararı aldığı belirtildi. Ayrıca Washington’un Moskova’nın önerilerine yanıt vermediği ve Rusya’nın antlaşmadan çekilmek üzere süreç başlattığı ifade edildi.
Açık Semalar Antlaşması başta ABD olmak üzere NATO ülkeleriyle Rusya arasında güven tesis edici nitelik taşıyor. 1992 yılında varılan ve 2002 yılında yürürlüğe giren antlaşma, taraf devletlere birbirlerinin egemenlik sahaları üzerinde belli sayıda silahsız gözlem uçuşu yapma imkâanı tanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump geçen yıl Mayıs ayında Rusya’nın anlaşma şartlarını ihlal ettiği gerekçesiyle çekileceklerini açıklamış ve çekilme Kasım 2020’de resmi olarak gerçekleşmişti.
Rusya eşitsizlikten yakınıyor
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bunun üzerine Ekim ayında yaptığı bir açıklamada antlaşmada kalmalarının makul olmadığını ifade etmişti. Putin NATO ülkelerinin Rus toprakları üzerinde uçmaya devam ederek ABD’ye bilgi iletebileceğini ancak kendilerinin ABD hakkında hiçbir enformasyona sahip olamayacağını söylemişti.
Ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov antlaşmada kalmaları için taraf ülkelere bazı şartlar öne sürmüştü. Lavrov, NATO ülkelerinden Rusya üzerinde yapacakları gözlem uçuşlarında edindikleri verileri ABD’ye iletmeme konusunda yazılı taahhütte bulunmalarını talep etmişti.
Anlaşma 2001’de yürürlüğe girdi
Açık Semalar Anlaşması, Doğu ve Batı blokları arasında güven ve istikrarı geliştirmek amacıyla 1992 yılında Helsinki’de imzalandı. Kasım 2000’de Rusya parlamentosu tarafından onaylanan anlaşma 2 Ocak 2001 tarihinde yürürlüğe girdi.
Anlaşma çerçevesinde imzacı ülkeler birbirlerine yönelik havadan silahsız gözlem uçuşları gerçekleştirilebiliyor. Dünya üzerinde şu ana kadar imzalanan en teknik ve en detaylı antlaşmanın bir diğer özelliği ise teknolojik gelişmelere paralel olarak sürekli yenilenmesi. İmzacı ülkeler arasında NATO ülkelerinin büyük kısmı ve Rusya, Belarus, Ukrayna ve birkaç başka ülke yer alıyor.