Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Prof. Dr. Erhan Arıklı, adaya uçuşların daha cazip hale gelmesi için Ercan Havalimanı’nın Türkiye’de olduğu gibi iç hat uçuşları kapsamına alınmasını istediklerini ilgili makamlarla görüştüklerini, şu an bu konu üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Haber Aero’ya özel açıklamalar yapan Bakan Arıklı, Turizm Bakanı ile birlikte bir müddet önce Türk Hava Yolları (THY) yöneticilerini ziyaret ettiklerini ifade ederek, Ercan Havalimanı’nın iç hat kapsamına alınmasını rica ettiklerini vurguladı. Arıklı konuyla ilgili açıklamasını şöyle devam etti: “THY yönetimi bize KKTC’de alınan vergilerin çok yüksek olduğunu iletti. Yaklaşık bin 400 lira civarında vergi alınıyor. Piyasayı ve bilet fiyatlarını yükselten nedenlerden birisi bu. THY’den siz bu vergileri aşağıya çekin, biz de gereken yardımı yapalım cevabını aldık.”
Bakan Arıklı’nın konuyla iligili değenlendirmesi şöyle:
“Şu anda Maliye Bakanlığı bu konuda çalışmalarını yapıyor. Vergiler konusunda bir adım atabilirsek, bu arada çok rahat değiliz, çünkü Ercan Havalimanı özelleşti ve özelleştirmenin ana gelirlerinden bir tanesi bur vergiler. Rakam şu an bilet başına 15 Euro. Bu konuyu konuşacağız çünkü şu an Maliye Bakanlığı’nın gündeminde olan başka konular var. Belediye vergisi vardı, 20 liradan son Belediye Reformu ile o da 100 liraya çıktı. Dolayısıyla biletler üzerinde epey bir vergi var. Biz vergiler konusunda adım atarsak, THY de bize iç hat olma konusunda yardımcı olacak.” .
Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Prof. Dr. Erhan Arıklı, KKTC’nin yeni kurulan havayolu Fly Kıbrıs ve Ercan Havalimanı’nın yeni terminal ve tesislerine yönelik açıklamaları ise şöyle;
K.K.T.C’nin 13 yıl sonra havayoluna kavuştu
Kıbrıs Türk Havayolları (KTHY) bizim milli havayolu şirketimizdi. 2010 yılında maalesef THY’den hisseleri devraldık, ama 2 sene sonra da batırdık. O dönemden bu döneme yaklaşık 12-13 sene kendi havayolu şirketimiz olmadan buradaki turizmi, yükseköğrenimi, ekonomiyi ayakta tutmaya çalışıyoruz. Biz ada ülkesiyiz. Ada ülkesinin en önemli unsurlarından bir tanesi ulaşım ve hava ulaşımı. Dolayısıyla adaya uçan 2 havayolu fiyatları istedikleri gibi ayarlıyorlar. Bizim müdahale etme şansınız yok. Böyle bir ortamda rekabet olmadığı için yüksek bilet fiyatlarından turizm ciddi şekilde etkileniyor. Ekonomimizin ikinci önemli ayağı olan yükseköğrenim ciddi şekilde etkileniyor. Bu şekilde devam etmemiz mümkün değildi. Ben iş başına gelince yeni bir havayolu şirketinin, ister yerli ister milli fark etmez. Piyasaya yeni aktörlerin girebilmesi için de çok yoğun bir gayret gösterdim. Ve burada girişimci arkadaşları da teşvik ettim. Üç tane genç girişimci arkadaşın taşın altına ellerini değil kafalarını koymalarıyla yerli havayolları şirketimiz Fly Kıbrıs Hava Yolları’nı kurdular. Biz de her türlü desteği verdik. Geçen hafta sonu da uçuşlara başladılar. Fiyatlarda da çok ciddi şekilde düşme görüldü. Umuyorum yakın bir zaman içerisinde bu havayolu şirketi uçak sayısını artırır ve biz de bu arada kendilerine destek vermeye devam ederiz. Belki de hisselerinin bir kısmını da alarak onu milli bir şirket haline getiririz. Heyecanla bekliyorduk. 13 yıl sonra bu mutluluğu yaşamak bizim için önemliydi.
ANEX VE Pegas savaş sebebiyle uçamadılar
Biz rekabet ortamının oluşabilmesi, tarifeli seferle rekabet olması için de çaba gösterdik. İki tane havayolu şirketi müracaatlarını yaptılar. Bunlar Rusya’dan iki büyük tur operatörü; ANEX ve Pegas’dı. Aynı zamanda havacılık alanında da faaliyet gösteriyorlar. Onlar geldiler bizden lisans aldılar, ama Rusya – Ukrayna savaşından sonra Rusya bu iki firmanın uçaklarına ihtiyaç duydu. Oraya kayıtlıydılar, merkezleri Moskova’ydı. Oraya kayıtlı oldukları için Rusya’da oluşan yeni şartlar nedeniyle uçuşlara başlayamadılar. Çünkü onların uçaklarının iç hat ulaşımında kullanılması söz konusu oldu. Bu iki tur operatörünün bir an evvel rahatlayıp bizden aldıkları izin doğrultusunda Kıbrıs’a ulaşımı konusunda adım atmasını bekliyoruz. Biz gerekli izinleri verdik. Önümüzdeki süre içerisinde de bu rekabet ortamını daha da olgunlaştıracağız. Bu şekilde Kıbrıs’a ulaşımın daha ekonomik, daha kaliteli ve daha ucuzu olabilmesi için gerekli şartları hazırlayacağız.
Yeni terminalinin açılışını elektrik sorunu aksattı
2012’de Ercan Havalimanı’nı özelleştirdik. Normalde 4 yıl içinde bitmesi gerekiyordu, hala daha bitmedi. Bunun çeşitli sebepleri var. Bizden kaynaklı sebepler de var yüklenici firmadan kaynaklanan sebepler de var. O detaylara pek girmek istemiyorum, zira çok uzun konular. Netice itibarıyla çözüm istiyoruz ve Ercan Havalimanı’nın yeni terminalinin, pistinin bir an evvel açılmasını istiyoruz. 18 Nisan’da açacaktık, fakat terminale ve piste elektrik aksamı üreten pano ve hücreler üreten firma Kilis’teydi. Kilis’te depreme yakalandılar ve 45 günlük bir gecikme oldu. Yoksa şimdiye kadar çoktan açacaktık. “Jeneratörle açılışı yapabilir miyiz” diye düşündük. Orada da teknik bir sıkıntılar yaşanabileceği öngörüldü. Bayram nedeniyle çok ciddi uçak trafiği olacağından riske girmedik. Günde yaklaşık 100-120 uçak trafiği söz konusu. Bunu riske atmak istemedik ve açılışı şimdilik erteledik. Sayın Cumhurbaşkanımızın programına göre mayıs ayının ilk haftası programlayacağız.
Ercan 35-40 yıl ihtiyacı karşılayacak
Ercan Havalimanı yeni tesisileriyle Türkiye’nin dördüncü büyük havalimanı Dalaman’dan biraz daha büyük olacak. Yaklaşık 10 milyon yolcu kapasiteli bir havalimanına kavuşacağız.. Şu an bizim kapasitemiz yıllık 3 milyon 750 bin. Dolayısıyla yaklaşık 35-40 sene bizim ihtiyacımızı karşılayacak. 350 milyon euro para harcandı. 250 milyon euro da bizim bütçemize para girdi. Toplamda 650 milyon euro yatırımdan bahsetiyoruz. Ben Devlet Hava Meydanları’nın yetkililerine sordum, “Şu an böyle bir havalimanı yapsak ne kadara mal olur?” Aldığım cevap, 1 milyar doların üstünde bir rakama ancak yapılacağı yönünde oldu. Bütün gecikmelere, bütün aksaklıklara rağmen belli bir süre sonra havalimanı bizim olacak ve Güney Kıbrıs’ın asla yapamayacağı bir havalimanının sahibi olacağız.
Kardeş ülkelerden uçuş bekliyoruz
Kardeş ülkelere normalde touch-down yaparak buraya gelebiliyorlar. Yani Türkiye’ye konup KKTC’ye gelinebiliyor. Fakat direkt seferin yolu var. Ben daha önce Azerbaycan’da ve Kırgızistan’da temsilci olarak görevliyken direkt uçuşları başlatmıştım. Fakat ekonomik açıdan sıkıntı yaşanıyor. Yani tarifeli seferlerle uçakların doluluğunu sağlamak gerekiyor. Çünkü uçuş pahalı bir iş. Haftada bir defa uçacaksanız o uçağın yüzde 70-80’ini karşılıklı doldurmak zorundasınız. Siyasi açıdan bir takım engeller de çıkartılabiliyor. Zira Ercan Havalimanı, ICAO ve IATA’nın tanıdığı bir havalimanı olmadığı için bir kodu yok. Ama biz onu da aşabiliyoruz. Mesela benim o dönemde uyguladığım taktik şuydu; “Mersin on Turkey.” Dünyanın herhangi bir yerinden bize mektup geldiğinde “Mersin on Turkey” kodu kullanılır. Türkiye’ye gelir ve Türkiye’den de Kıbrıs’a gelir. Bu yıllar önce denediğimiz yöntemdi. Bunu aynı şekilde havacılıkta da kullanabiliriz. Mesela Moskova’dan kalktığında Antalya kodunu verirsiniz, Türk hava sahasına girince de Antalya’da kodu değiştirip Ercan’a girersiniz ve sıkıntı olmaz. Dolayısıyla şu an konu sadece ekonomik. Kırgızistan Cumhurbaşkanı burada uzun süre kalmıştı, bizi çok iyi biliyor. KKTC Dostluk Kurulu Başkanlığı’nı yapmıştı. Kıbrıs meselesini en az benim kadar iyi bilen birisi. O göreve gelir gelmez hemen bu konuda izni verdi. Sıkıntı devamlılık. Türkiye’deki seçim sonrası Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Bey’in Putin’le arasının çok iyi olması nedeniyle yeni bir açılım bekliyoruz. Ambargoların kalkacağını düşünüyoruz.
Geçitkale Havaalanı TSK’ya devrediliyor
Geçitkale Havaalanı için önemli projeler vardı, ancak şu anda burayı Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) devrediyoruz. Onunla ilgili imzayı şerefle atacağım. İHA ve SİHA’ların konuşlandıracacağı yer olarak kullanılacak. Ve bölgede hem Türkiye’ye hem de KKTC büyük üstünlük sağlayacak. Dolayısıyla orayı askeri amaçlar için kullanacağız. Zaten Ercan Havalimanı uzun yıllar bize yeterli gelecek. Özelleştirmenin bir şartı da ikinci bir havalimanının olmamasıdır. Bu sebeple tüm kapasitenin burada olması gerekiyor.
Eski terminal pilot eğitimi için kullanılacak
Ercan Havalimanı’nı yapan yüklenici firma şu an kullanılan terminal binasını yenisi hizmete girince tamamen pilot eğitimi amacıyla kullanmayı düşünüyor. Bir havacılık okulu açmayı planlıyor. Bu konudaki tekliflerini bize iletti. Biz de yardımcı olacağımızı söyledik. Bir turizm ülkesi olduğumuz gibi eğitim, üniversiteler ülkesi olma iddiasındayız. Havacılık konusunda da iddialı olmak zorundayız. Yüklenici firma bu konuda adım atarsa biz de gereken desteği vereceğiz. Hava sahası sorunumuz yok. En az 11 ay hava şartları bizde çok mükemmel. Havacılığa uygun. Ercan Havalimanı 15-20 sene yüklenici firmanın kullanımında olacağı için onların adım atmaları çok daha uygun olur. Biz de THY ve diğer şirketlerle gerekli koordinasyonu sağlarız.
Kıbrıslı yatırımcının uçak alacak durumu yok
Fly Kıbrıs Havayolları için farklı bir yöntemle hizmete başlandı. Çünkü Kıbrıs’ta yatırımcıların uçak alacak durumu söz konusu değil. Mecburen kiralama yönüne gidecekler. Yine aynı şekilde sivil havacılığın o şartları yerine getirme imkanı da yok. 5 milyon euro para bloke edeceksiniz. 3 adet uçağı ister kiralama ister satın alma yoluyla sivil havacılığa deklare etme şansımız yok. Bu arkadaşlarımız çok akıllı bir yöntemle döndüler Freebird’ün imkanlarını kullanarak sivil havacılığın istedikleri şartın yerine getirilmesini sağladılar. Kendileri de ciddi teminatlar verdiler. Neticede 1 uçakla başladık. Bildiğim kadarıyla Freebird’ün uçak sayısı fazla, ihtiyaç duyuldukça uçak sayısını artırabilecekler. Önemli bu havayolunun yaşayabilmesi için gereken katkıyı koymamızdır. Halkın benimsemesidir. Bize ait bir havayolu şirketinin devrede olması ve rekabet ortamını sürdürmesi bizim açımızdan çok önemli. Bu süre içerisinde 13 yılda bir çok girişimler de oldu, ancak hiçbir girişim başarıya ulaşamadı. Somut olarak bunu ortaya koyduk, arkasının gelmesini istiyoruz. Bu yönde katkı koyan tüm arkadaşlarımıza da teşekkür ediyorum.