Rusya kaza araştırma kurumu IAC, Altı yıl önce 2019’da Moskova Sheremetyevo Havalimanı’nda iniş sonrası yanan SSJ 100 uçak kazasına dair kesin raporu yayınladı: Ana neden pilot hataları…
Rusya’nın bayrak taşıyıcı havayolu Aeroflot filosunda yer alan Sukhoi Super Jet (SSJ) 100 model uçak, 5 Mayıs 2019’da Sheremetyevo Havalimanı’na acil iniş bildirmesi sonrası pistte teker koyduktan sonra alev alarak yanmaya başladı ve 41 kişi yaşamını yitirdi. Kazayı araştıran Rusya Eyaletlerarası Havacılık Komitesi – IAC, 6 yıl sonra soruşturmasının nihai raporunu yayınladı. Rapor, kazaya pilotun yaptığı hataların neden olduğu, mevzuatta ve uçağın tasarımında değişiklik yapılması gerektiğine yer veriliyor. Özellikle sert iniş sonrası çıkan yangına vurgu yapılarak, uçağın iniş takımlarının sert bir iniş sırasında yakıt tanklarını delebildiğine dikkat çekiliyor.
IAC raporunda, kazanın nedeninin kaptan pilotun (PIC) “koordinasyonsuz kontrol eylemleri” olduğunu vurgu yapılıyor. Haber Aero’nun Kommersant Gazetesi ve diğer Rus kaynaklarından aldığı bilgilere göre; 5 Mayıs 2019’da Aeroflot’a ait SSJ 100–95B (kayıt numarası RA-89098) sefer sayılı uçak Şeremetyevo’dan Murmansk’a doğru yola çıktı ancak yıldırım düşmesi nedeniyle kısa süre sonra geri döndü. İniş sırasında iniş takımları çöktü, uçak piste çarptı ve alev aldı. Uçakta bulunan 78 kişiden 41’i hayatını kaybetti.
Haziran 2023’te SSJ pilotu hava trafik güvenliği kurallarını ihlal ve ihmalkarlık sonucu neticesi çok sayıda insanın ölümüne sebep olduğu için mahkeme tarafından suçlu bulundu. Altı yıl hapis cezası ve 1,5 milyon ruble para cezasına çarptırıldı. Üç yıl süreyle uçak kullanma yasağı getirildi.
SSJ 100 model uçak içinde IAC kaza kırım uzmanları şu neticeye vermiş; “Ana iniş takımları da dahil olmak üzere gövdenin sağlamlığına ilişkin sertifikasyon gereklilikleri eksik. Bu durumun yakıt deposu arızası ve yakıt sızıntısı açısından önemli risklerin varlığına yol açmaktadır.”
IAC uzmanlarının dikkat çektiği eksiklikler sebebiyle benzer kazaların tekrarlandığı ve sonucusu ise Kasım 2024’te Rusya’nın Soçi kentinden Antalya Havalimanı‘na sefer yapan Azimuth Havayollarına ait SSJ 100 yolcu uçağının yaptığı sert iniş sonrası alev alması olmuştu. Antalya’daki kazaya anında müdahale ve uçaktaki 89 yolcu ve altı mürettebat tahliye edilmişti.
Ancak Moskova’da 6 yıl önce yaşanan kazada yolcuların tahliyesi başladığında yangın, uçağın arka tarafındaki pencerelerden kabine sıçramıştı. Raporda tahliye meselesine de dikkat çekilerek, uçağın tip sertifikasının yolcu ve mürettebatın acil tahliyesi performansını gösterdiği yedek süreyi (90 saniye) karşılamadığı belirtiliyor. Ayrıca jet (sert rüzgar) akımlarına maruz kalan her iki kanat konsolundan büyük miktarda yakıt sızması ve tahliye için her iki arka çıkışın kullanılmasını imkânsız hale getirdiği ifade ediliyor.
El bagajları can kaybını artırmış
Tahliye sırasında yolcuların el bagajlarını almaya çalışırken yaşadıkları izdiham ve panik, kabin amirinin anons esnasında yaptığı hata, “yolcuların tahliye prosedürüne ilişkin durumsal farkındalığının azalmasına” yol açtığı ve ölüm oranının arttığı belirtiliyor.
IAC uzmanları, SSJ 100 uçuş ekibinin manuel kontrol moduna geçerken zor durumlarda harekete geçmeye yönelik eğitim programlarının etkisizliği sonucunda kokpit ekibinin uçağı bu modda uçurmak için yeterli bilgi ve beceriye sahip olmamalarını da kazaya sebep olan unsurlar arasında sayıyor.
Uzmanlar mevcut durumda mürettebatın acil iniş yapmayarak, havada tur atıp gerekli önemleri alması gerekirken bu hususlara dikkat etmediklerine de vurgu yapılıyor.
IAC uzmanları, bu kaza için hazırlanan raporlarında mevzuatta değişiklik yapılarak, bu tür acil durumlara nasıl yanıt vereceğinin yeniden düzenlenmesi gerektiğine işaret ediyorlar. Ayrıca SSJ 100 uçağının tasarımında değişiklik yapılması veya delinmiş tanklardan “yakıt sızıntısı riskini azaltacak eşdeğer önlemlerin alınması” konusuna da dikkat çekiyorlar.
Ancak IAC uzmanlarının kaza raporundaki görüşlerine katılmayanlar da var. Kazaya sebep olan uçağın sahibi Aeroflot ve Rusya Sivil Havacılık Otoritesi; Rosaviatsia temsilcileri ise rapordaki bazı tespitlere yönelik muhalif görüş bildirmişler.
Editörün Notu:
Böyle bir kaza şayet Türkiye’de olsaydı, havayollarına ve uçucu ekibe lisans veren Ulaştırma Bakanlığı çatısı altındaki kurumlar kaza incelemesi yapacağından sağlıklı bir rapor ortaya çıkmazdı. Dolayısıyla muhalif görüş ise zaten olmazdı. Çünkü bu kazada hem pilot ile havayolu hem de mevzuatlar, düzenlemeler yani ilgili bakanlık ile sektöre lisanslar veren havacılık otoritesi eksiklikleri sebebiyle eleştiriliyor. Türkiye’de başta havacılık kazaları olmak üzere tüm ulaşım sistemlerine kapsayıcı bakacak bir inceleme/araştırma kurumu yok. Artık milli ve özgün uçaklar tasarlayıp, üreten bir Türkiye’de bakanlıklardan bağımsız olacak ve ülke menfaatine inceleme ve araştırmalar yapacak Cumhurbaşkanlığı Ulusal Ulaşım Güvenlik Başkanlığı’na ihtiyaç var.
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
