Sessiz süpersonik X-59’un ilk uçuşu: NASA ayrıntıları açıkladı

NASA, Lockheed Martin ile geliştirdiği X-59 süpersonik uçağının 28 Ekim’de tamamlanan 67 dakikalık ilk uçuşuna ilişkin ayrıntıları paylaştı.

NASA, süpersonik uçağı olan X-59 Quesst‘in yakın zamanda gerçekleştirdiği ilk uçuşla ilgili yeni ayrıntılar paylaştı. Ajans, bu uçuşu, havacılık teknolojisinin sınırlarını zorlayan büyük ölçekli projeleri yönetme konusundaki kabiliyetini gösteren önemli bir dönüm noktası olarak nitelendirdi.

Lockheed Martin tarafından geliştirilen iğne burunlu X-59’un ilk uçuşu, şirketin dokuz yıl önce kazandığı ihale sonrasında birçok kez ertelenmişti. Uçak, 28 Ekim’de ilk kez havalanmış, ancak NASA o dönemde devam eden ABD federal hükümetinin kapanması nedeniyle başarıyı resmî olarak hemen doğrulamamıştı. 12 Kasım’da hükümetin yeniden açılmasıyla NASA, uçağın ilk uçuşuna ait görüntü ve videoları paylaştı.

Sessiz süpersonik X-59’un ilk uçuşu: NASA ayrıntıları açıkladı
🔵NASA, Lockheed Martin ile geliştirdiği X-59 süpersonik uçağının 28 Ekim’de tamamlanan 67 dakikalık ilk uçuşuna ilişkin ayrıntıları paylaştı.
🔗https://t.co/QzH1gJ3NBU pic.twitter.com/tfqG9mJUMl
— Haber Aero (@HaberAero) November 26, 2025

Ajans, X-59’un 67 dakikalık ilk uçuşunun, ses patlamalarını azaltmaya yönelik tasarım özelliklerinin test edilmesi için atılmış kritik bir adım olduğunu belirtti. X-59 programının, ABD’nin onlarca yıldır yürürlükte olan sivil süpersonik uçuş yasağının kaldırılmasına yardımcı olabileceği ve süpersonik ticari havacılık için yeni bir dönemin kapısını aralayabileceği ifade edildi.

İLGİLİ HABERLER:

NASA Havacılık Araştırma Misyonu Direktörlüğü’nün yardımcı yöneticisi Bob Pearce, 19 Kasım’da yaptığı açıklamada, “X-59, NASA’nın 20 yılı aşkın bir süredir inşa ettiği ve uçurduğu ilk büyük, pilotlu X uçağıdır – benzersiz, amaca yönelik olarak üretilmiş bir uçaktır” dedi. “Bu uçak, NASA Havacılık’ın varlık nedenini, yani uçuşun geleceğini öngörmek ve bunu ABD havacılığına ve kamuya hizmet edecek şekilde gerçekleştirmek olduğunu doğrulamaktadır.”

67 dakikalık test uçuşu

28 Ekim’de NASA test pilotu Nils Larson, 2.000 lb (907 kg) itme gücü ile GE Aerospace F414-GE-10 motorla çalışan tek pilotlu X-59’u Kaliforniya’nın Palmdale kentindeki Lockheed tesisinden havalandırarak bitişikteki ABD Hava Kuvvetleri’ne ait 42 numaralı havaalanına uçurdu. Lockheed, X-59’un montajını Palmdale’de tamamlamıştı.

NASA, uçuşun başlangıcına ilişkin olarak, “Ardından, derin bir nefes alarak, ellerini sabit tutarak ve X-59 ekibinin çalışmalarına güvenerek Larson gaz kolunu ileri itti, hızını artırdı ve tırmanışına başladı. Böylece, deneysel bir uçakla ilk kez havalanan az sayıdaki kişiden biri oldu” açıklamasında bulundu. Uçuş sırasında NASA’nın Boeing F/A-18 araştırma jeti X-59’a eşlik etti.

Ajans, test uçuşunun planlandığı şekilde gerçekleştiğini ve uçağın yaklaşık 200 kt (370 km/s) hıza ulaşarak 12.000 ft (3.658 m) yüksekliğe tırmandığını belirtti. “Deneysel bir uçağın ilk uçuşunda olduğu gibi, ekip uçağın uçuşa elverişliliğini ve güvenliğini sağlamaya odaklanırken iniş takımı tüm uçuş boyunca aşağıda tutuldu” ifadesi kullanıldı. Larson, uçuşu tamamladıktan sonra Palmdale’in yaklaşık 36 km kuzeyindeki Edwards Hava Üssü’nde bulunan NASA Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi’ne iniş yaptı.

Sonik patlama tasarımı test edilecek

İlk uçuşun ardından NASA-Lockheed ekibi, X-59’un 55.000 ft (16.784 m) yükseklikte Mach 1,4 (1.715 km/sa) düzeyinde hedef seyir hızına ulaşmasını sağlayacak uçuş yönetimi testlerini içeren kapsamlı uçuş test programına geçecek. Bu aşamanın ardından NASA, X-59’un mülkiyetini Lockheed’den devralarak uçağın temel geliştirme hedefi olan şok dalgasını azaltan tasarımın değerlendirilmesi çalışmalarına başlayacak.

NASA, X-59’un sonik patlamasının ses düzeyini ölçmek ve yerdeki insanlardan geri bildirim toplamak amacıyla bir dizi “topluluk uçuşu” planlıyor. NASA Armstrong Direktörü Brad Flick, “Çoğu X uçağı sadece kısıtlı hava sahasında uçuyor… Bu uçak ise ülke çapında uçacak” dedi.

NASA havacılık mühendisi Craig Nickol, süpersonik hızda şok dalgalarının uçağın burnunda başladığını ve gövde boyunca ilerleyerek “uçağın tüm ana unsurlarından kuyruğa kadar” yayıldığını belirtti. X-59’un uzun ve ince gövdesinin, bu dalgaların güçlü bir sonik patlamaya dönüşmesini engellemeye yardımcı olacak şekilde tasarlandığını söyledi.

Mühendisler ayrıca uçağın dış unsurlarının büyük bölümünü üst kısma yerleştirdi ve motor nozülünün altına “kıç güverte” adı verilen bir yapı ekledi; bu düzenlemelerin amacı şok dalgalarını aşağıya değil yukarıya yönlendirmek olarak açıklandı.

X-59’un ön camı bulunmuyor; bu nedenle NASA, pilotun görüşünü sağlayabilmek amacıyla kameralar ve kokpit ekranından oluşan bir “dış görüş sistemi” geliştirdi.

Nickol’a göre NASA, X-59’un yerde ölçülen sonik patlamasının “uzaktaki gök gürültüsü” veya “komşuların araba kapısını kapatması” kadar, yani 75 dB’den daha düşük olmasını öngörüyor.